احتمالا شما هم بارها با عبارت ” کمال گرایی ” در زندگی روزمره مواجه شده اید. از این رو تیم آلفاکوچ در نظر دارد در ادامه مطالب قبل، به توضیح و تبیین موضوع کمال گرایی بپردازد.

کمال گرایی چیست؟

افراد کمال گرا کسانی هستند که همه چیز را در حد عالی می خواهند و انتظار دارند که همه کار ها را در حد عالی انجام دهند و چون در اکثر مواقع این امکان وجود ندارد، همیشه از خود و زندگی خود ناراضی هستند.

این افراد همواره استاندارد های بیش از حد بی نقصی برای کار ها و مسائل در نظر می گیرند و چون نمی توانند به آن ها دست پیدا کنند، از لحاظ روحی با مشکلات بسیاری مواجه می شوند و در نتیجه ی این عدم دستیابی به اهداف، دچار کمبود اعتماد به نفس و ضعف های شخصیتی می شوند.

افراد کمال گرا کمتر از انسان های دیگر نسبت به زندگی احساس رضایت و خوشنودی دارند و اکثرا در حالت ناامیدی یا استرس به سر می برند. به علت ترس از شکست، اقدام به شروع اکثر کار ها نمی کنند.

از نظر افراد کمال گرا هیچ حد متوسطی وجود ندارد، تمام کار ها و همه چیز یا کاملا خوب و درست هستند و یا کاملا بد و افتضاح! آنها برای این که احساس موفقیت کنند باید همیشه بهترین باشند. در غیر این صورت تبدیل به بد ترین و بی ارزش ترین افراد جهان می شوند.

مقاله مرتبط : غلبه بر عادت بیش از حد فکر کردن

تفاوت کمال گرایی با کامل گرایی

شاید برخی افراد فکر کنند که با این توصیفات، کمال گرایی می تواند یک ویژگی مثبت یا یک نقطه قوت باشد. شاید فکر کنید واژه ی کمال گرایی به این معنی است که این افراد سعی می کنند همیشه کارهای خود را بصورت کامل و بدون نقص انجام دهند. ولی در واقع این افراد بیشتر (کامل گرا) هستند یعنی تا زمانی که همه چیز کامل و بدون نقص نباشد و تمام ابزار و وسایل لازم برای آن ها فراهم نشود کار را شروع نمی کنند و چون در اکثر مواقع این موقعیت بدون نقص برای آن ها به وجود نمی آید، در نتیجه کار مورد نظر هیچ گاه شروع نمی شود.

عوارض کمال گرایی

زندگی در دنیای کمال گرایی با ویژگی هایی که در بالا ذکر شد می تواند فرد را دچار مشکلات و بیماری های روحی و روانی متعددی کند. حساسیت بیش از حد نسبت به خطا و اشتباه به مرور باعث افزایش احتمال بروز افسردگی می شود. همچنین به تعویق انداختن کار ها به علت فرار از ناکامی، فرد را در معرض اضطراب و حملات اضطرابی قرار می دهد. افراد کمال گرا همچنین در موقعیت های مختلف زندگی مانند دوست یابی، تصمیم گیری برای ازدواج، انتخاب شغل و … نیز دچار تردید شده و اکثرا فرصت های خوب خود را از دست می دهند. با این اوصاف کمال گرایی می تواند به راحتی ما را از راه موفقیت و رضایت دور کند.

ویژگی های بد یک فرد کمال گرا

ترس از انتقاد شنیدن

وقتی ما مورد انتقاد قرار می گیریم، نه تنها ضرری به ما نمی رسد بلکه می توانیم از این طریق متوجه نکات ضعف و مشکلات کار خود شویم تا بتوانیم در فرصت مناسب به رفع آن ها بپردازیم. ولی اگر از نقاط ضعف خود اطلاع نداشته باشیم هرگز نمی توانیم ایرادات کار خود را رفع کنیم. متاسفانه افراد کمال گرا با شنیدن انتقاد به کامل نبودن خود پی می برند و باعث ایجاد خشم و کاهش اعتماد به نفس در آن ها می شود.

تنبلی و تعویق کار ها

به قول معروف کمال گرایی همان تنبلی است ولی در لباس زیباتر! همان طور که قبلا هم گفتیم افراد کمال گرا از ترس این که کاری را خراب نکنند، هیچ گاه شروع به انجام کار نمی کنند و از نظر دیگران فردی تنبل و اهمال کار شناخته می شوند.

ترس از ریسک کردن

ترس از ریسک کردن یک مسئله ی کاملا طبیعی است و کسی نمی تواند ادعا کند که اصلا از ریسک کردن نمی ترسد. اما این که کلاً ریسک کردن را کنار بگذاریم و بخواهیم فقط در منطقه ی امن خود حرکت کنیم، اشتباه بزرگی مرتکب می‌شویم و آن وقت خودمان، باعث عدم موفقیتمان هستیم. افراد کمال گرا دقیقاً همین طور هستند. یعنی فکر می‌کنند به هیچ وجه نباید ریسک کنند و باید در منطقه امن ذهن خودشان باقی بمانند. همین تفکر اشتباه، اولین عامل عدم موفقیت آنهاست.

چگونه می توان کمال گرایی را درمان کرد؟

1. تشخیص کمال گرایی

بیشتر مردم حتی کمال گرا بودن خود را نمی پذیرند چه برسد به این که به دنبال درمان آن باشند. بیشتر مردم فکر می کنند که فقط از استاندارد های بالایی برای انجام کار ها برخوردار هستند و به دنبال بهترین چیز ها و بهترین عملکرد ها می گردند. در صورتی که کمال گرایی با داشتن بهترین عملکرد، بسیار متفاوت است. برای دانستن این موضوع که آیا شما فرد کمال گرایی هستید یا نه، می توانید این سوالات را از خود بپرسید:

• • آیا من در انجام کار هایم همیشه ترس از شکست دارم؟
  • آیا شکست در انجام یک کار برای من بیش از حد معمول ناراحت کننده است؟
  • معمولا در شروع کار ها و در رسیدن به اهدافم دچار مشکل می شوم؟
  • اعتماد به نفس من وابسته به موفقیت در کار هایم است؟

اگر پاسخ شما به این پرسش ها مثبت است، به احتمال زیاد دچار کمال گرایی هستید.

2. عادت به انتقاد پذیری

بیشتر افراد از شنیدن انتقاد ناراحت می شوند ولی باید در این موضوع دقت کنید که چه کسی از شما انتقاد می کند؟ به طور مثار اگر شخص قابل اعتماد و در آن موضوع مشخص، متخصص باشد باید توجه ویژه ای به انتقاد او داشته باشید چون به احتمال زیاد انتقاد صحیح و سازنده ای خواهد بود. همچنین پس از شنیدن یک سخن انتقادی باید فکر کنید که آیا این نکات منطقی و درست هستند یا خیر. در واقع باید فرق انتقاد مفید و غیر مفید را بدانید و انتقاد غیرمفید را به راحتی نادیده بگیرید.

البته می دانید که هر چقدر هم کارتان را درست و بدون ایراد انجام دهید باز هم کسانی هستند که با انتقادات و نظرات منفی خود سعی در کاهش اعتماد به نفس شما دارند. به همین علت باید به جای این که از انتقاد فرار کنید بکوشید به کارتان ادامه دهید و انتقاد پذیر باشید.

3. انتخاب اهداف واقع گرایانه

معمولا افراد کمال گرا اهدافی را انتخاب می کنند که به شدت بزرگ و دست نیافتنی هستند. به همین علت پس از مدتی تلاش و کوشش به این نتیجه می رسند که هیچ پیشرفتی در کارشان صورت نگرفته و به هدف نزدیک نشده اند. راه حل این مشکل این است که اهداف خود را بصورت واقعی تر و با توجه به توانایی ها و استعداد های خود تعیین کنند تا رسیدن به آن ها امکان پذیر باشد.

با این که رسیدن به اهداف واقعی هم نیازمند تلاش است، ولی احتمال دستیابی به آن بیشتر می شود. وقتی توانستید به یک هدف برسید، در قدم بعدی یک هدف کمی سخت تر انتخاب کنید.

4. امتحان کردن چیز های جدید

افراد کمال گرا از اشتباه کردن می ترسند و همین مسئله باعث می شود اقدام به انجام کارهای جدید نکنند. این را بدانید ما در صورتی که هرگز اشتباه نکنیم، هیچ گاه چیز های جدیدی یاد نخواهیم گرفت و همچنین اشتباه کردن باعث بروز خلاقیت و ایده های جدید در ذهن ما می شود.

یکی از راه هایی که باعث می شود از اشتباه نکردن فاصله بگیریم اقدام به انجام کار های کاملا جدید است چون در این هنگام است که می دانیم قرار نیست بی نقص باشیم! شروع به یاد گیری می کنیم، همه چیز را خراب می کنیم و از نو می سازیم.

وقتی به خودمان اجازه می دهیم که در حوزه‌هایی که تازه‌کار هستیم اشتباه کنیم، در تمام جنبه‌های زندگی احساس راحت‌تری نسبت به اشتباه‌کردن خواهیم داشت.

5. از مسیر لذت ببرید

افراد کمال گرا فقط به مقصد توجه می کنند و تنها چیزی که برای آن ها اهمیت دارد خود هدف است. بنابر این هیچ گاه نمی توانند از مسیر لذت ببرند. حتی اگر نتوانستید به مقصد اصلی خود برسید، باز هم می توانید از موفقیت های کوچکی که در مسیر اتفاق می افتند لذت ببرید.

معرفی چند کتاب مهم برای غلبه بر کمال گرایی

1. کتاب کار راهنمای غلبه بر اهمال‌کاری، نگرانی و کمال‌گرایی

این کتاب به خوانندگان نشان می دهد که چرا وظایف خود را به تعویق می‌اندازند و راهکارهای موثر و گام‌به‌گامی برای مقابله با اهمال‌کاری و غلبه بر اضطراب و کمال‌گرایی را به آن ها ارائه می‌دهد. این کتاب به همه‌ی کسانی که اضطراب باعث می شود از شروع و انجام کار ها جلوگیری کنند، توصیه می‌شود.

2. چگونه کمال گرا نباشیم؟

روش جدیدی که به افراد کمک می‌کند تا کمال‌گرا نباشند این است که بفهمند چقدر «اقدامات کوچک» اما بسیار استراتژیک می‌تواند آنها را قادر سازد تا کمال و کمال‌گرایی را «رها کنند». این کتاب علم اصلاح رفتار را مستقیما به ریشه‌های کمال‌گرایی اعمال می‌کند و در نتیجه‌ روشی جدید و برتر برای تغییر ایجاد می‌کند.

3. چه زمانی و چگونه از کمال‌ گرایی دست برداریم؟

این کتاب علل اصلی کمال گرایی در شما را شناسایی می کند و تاثیر آن ها را در قسمت های مختلف زندگی مشخص میکند. همچنین به شما کمک می کند تا بتوانید راهکارهای عملی برای کنترل آن بیابید. با استفاده از راهکارهای این کتاب راحت تر می توانید نقص ها و ناکاملی های خود را کنار بگذارید و از زندگی لذت ببرید.

4.  موهبت کامل نبودن

این کتاب، رها کردن خود آرمانی و پذیرش خود واقعی را به ما می آموزد و نگرش ما را به زندگی تغییر می دهد.

این اثر یک راهنمای انگیزشی و الهام‌بخش برای زندگی است که از طریق داستان‌سرایی و زبان صمیمانه‌، عزت‌نفس و رشد شخصی را در ما تقویت می‌کند.