مهارت گوش دادن فعال چیست؟

گوش دادن فعال

همانگونه که از معنی لغوی این اصطلاح هم پیداست گوش دادن فعال به معنای گوش فرا دادن به صورت کاملا فعال و با دقت است. یکی از اصلی ترین بخش های ارتباط بین دو شخص، گوش دادن فعال است. افرادی که از این مهارت بهره میگیرند فقط امواج صوتی را دریافت نمی کنند بلکه با تمرکز بر روی آنچه میشنوند به تحلیل و بررسی ذهنی نیز میپردازند و نهایتا تاثیرات مفید آن را در روابط اجتماعی خود مشاهده میکنند.

تفاوت شنیدن با گوش دادن چیست؟

• گوش دادن به توانایی تجزیـــه و تحلیــل هر فرد از اطلاعاتی که دریافت میکند گفته میشود در حالی که شنیدن یک امر کاملا فیزیکی است.
• ما به کمک گوش هایمان میتوانیم بشنویم در حالیکه عمل گوش دادن بصورت تمام و کمال توسط مغز صورت میگیرد. در اصل این مغز افراد است که عمل پردازش اطلاعات شنیده شده را انجام میدهد.
• شنیدن اغلب به صورت یک فرایند دائمی رخ میدهد ولی گوش دادن به صورت یک عمل موقت شناخته میشود.
• گوش دادن ماهیتی روانی داشته و با مغز رابطه مستقیم دارد در حالی که شنیدن به عنوان یک فرایند جسمانی شناخته میشود.
• میتوان شنیدن را به عنوان یک فرایند غیر فعال و گوش دادن را فرایندی فعال تعریف کرد.
• عمل شنیدن به صورت نا آگاهانه انجام میشود در حالی که در گوش دادن فرد باید آگاهانه رفتار کند.
• عمل شنیدن را نمیتوان کنترل کرد در حالی که فرایند گوش دادن کاملا تحت کنترل فرد بوده و بدون برنامه ریزی ذهنی نمیتوان این عمل را محقق کرد.
• هنگامی که میخواهید به حرف های کسی گوش بدهید باید تمام تمرکز خود را به آن فرد معطوف کنید در حالی که شنیدن نیاز به تمرکز و دقت خاصی ندارد.

تاثیر نحوه گوش دادن در روابط

هنگامی که با تمام وجود به سخنان دیگران گوش نمیدهید این امکان وجود دارد که منظور دیگری را بدرستی متوجه نشوید یا برداشت های نادرستی از حرف های فرد داشته و دچار سوتفاهم  شوید. برای تقویت مهارت گوش دادن بهتر است حواس پرتی ها را به حداقل برسانید و با به کارگیری مهارت گوش دادن فعال، حواس و تمرکز خود را به مخاطب اختصاص دهید تا بتوانید همراه خوبی بوده و او را درک کنید و نهایتا منظورش را بدرستی و کامل متوجه شوید.

فواید گوش دادن فعال چیست؟

همانطور که میدانید گوش دادن یکی از روش های بسیار موثر در برقرار کردن ارتباطات اجتماعی است. در ادامه نکاتی پیرامون فواید مهارت گوش دادن فعال ارائه میدهیم:  

• احترام قائل شدن به طرف مقابل مهم است.

با به کار گیری مهارت گوش دادن فعال میتوانید به فرد مقابلتان احساس خوبی را منتقل کنید. در چنین حالتی این احساس را به مخاطب خود خواهید داد که حرف هایشان برایتان اهمیت دارد. سپس با مشاهده این احساس خوب، با ذوق و شوق بیشتری به سخنان خود ادامه میدهند و این کار شما باعث ایجاد احترام متقابل بین شما و فرد مقابل تان میشود. 

• با گوش دادن میتوانید روابط جدید برای خود بسازید.

زمانیکه به حرف های دیگران گوش میدهید در واقع نشان میدهید که علاقه دارید ادامه سخنان مخاطب خود را بشنوید. بدون شک این کار شما باعث میشود تا روابط تان با افراد قوی تر شود. حتی گاهی ممکن است شما افرادی را نیز در زندگی خود داشته باشید که هنگام صحبت کردن با آن ها احساس خوبی به شما دست دهد و مدام در پی برقراری ارتباط کلامی با آنها باشید. تمامی این احساسات تاثیر مهارت زیبای گوش دادن فعال در زندگی تان است.

• با گوش کردن میتوانید اطلاعات خودتان را افزایش بدهید.

همیشه افرادی که به صحبت های دیگران با دقت گوش میدهند، یادگیرنده های خوبی هستند. این افراد میتوانند در بین سخنان مخاطب خود اطلاعات مفیدی را کسب کرده و در موقعیت های مختلف از این تجارب بهره ببرند.

• با گوش دادن فعال میتوانید ایده های جدید خلق کنید.

شما میتوانید زمانی که با دوست یا آشنایان هم صحبت میشوید از بین سخنان آنها ایده هایی خلاقانه کشف کنید که به طرز باور نکردنی موجب پیشرفت و ارتقای خلاقیت شما شده و در نهایت منجربه موفقیت های بزرگی شود.

• نقش گوش دادن فعال و رشد و توسعه شخصی

جالب است بدانید که گوش دادن فعال نیازمند حوصله زیادی است چون مغز انسان هنگام گوش دادن بیشتر از صحبت کردن انرژی مصرف میکند! معمولا افراد از دوران کودکی خاطره و تجربیات خوبی با گوش دادن ندارند و اغلب اینگونه است که به اجبار از کودکان خواسته میشود تا ساکت بمانند و هیچ حرفی نزنند و خوب گوش کنند. به همین دلیل فرد برای تقویت این مهارت در خود ابتدا باید صبور و با حوصله بودن را بیاموزد. با اینحال در مواردی که والدین بدرستی این مهارت مهم زندگی را به کودکان خود آموزش داده اند، نتیجه ظاهر شدن افراد متمدن، اجتماعی و عمیق در سطح جامعه شده که به خودی خود باعث پیشرفت همگان چه در پیرامون شخص و چه در جامعه میشود.

آداب و رسوم گوش دادن صحیح

پر واضح است که برای برقراری ارتباط موثر بین افراد ابتدا باید شنونده ی خوبی باشیم. با وجود اینکه عوامل زیادی در این زمینه دخیل هستند ولی یکی مهمترین آنها گوش دادن فعال است. بنابراین همه ی افراد نیاز به یادگیری و تقویت این مهارت دارند. در ادامه به چند نکته موثر پیرامون گوش دادن فعال میپردازیم:

• هیچوقت عجول نباشید! با صبر و حوصله گوش دهید.
• با تایید کردن فرد به او این حس را بدهید که به حرف هایش توجه کرده اید.
• با کمک گرفتن از زبان بدن خود به سخنان مخاطب گوش بدهید.
• هنگام گوش دادن به سخنان کسی وسط حرفش نپرید و سکوت را نشکنید.
• همیشه به لحنی که با شما سخن میگویند دقت کامل داشته باشید.
• در مورد موضوعی که صحبت میکنند پیگیر باشید.
• احساسات خودتان را به مخاطب منعکس کنید.
• از شخصی که با شما حرف میزند درباره حرفی که میزند سوال بپرسید.
• با رفتار ها و حرکات مختلف حواس طرف مقابل را پرت نکنید و خوب به حرف هایش گوش بدهید.

چند تکنیک مهم برای یادگیری گوش دادن فعال و موثر

• میان سخنان دیگران نپرید.

هانطور که میدانید قطع کردن سخن کسی که صحبت میکند بسیار کار زشت و زننده ای است. این کار باعث میشود تا فرد احساس بی ارزش بودن داشته و از ادامه ی صحبت صرف نظر کند. با قطع کردن سخن دیگران نه تنها مانع از ادامه ی تعامل کلامی میشوید بلکه در جمع و یا در حضور مخاطب خود نیز وجهه خوبی نخواهید داشت.

• با فرد مقابلتان ارتباط چشمی برقرار کنید.

هنگامی که فردی با شما صحبت میکند با او ارتباط چشمی برقرار کنید. این کار شما احساس بسیار آرامش بخشی به وی منتقل خواهد کرد. البته لازم به ذکر است که ارتباط چشمی نباید بگونه ای باشد که فقط به چشمان طرف مقابل زل بزنید و او را از این کار آزرده کنید! احتمال دارد اگر به صورت مداوم تماس چشمی برقرار کنید به مثابه فردی گستاخ جلوه کنید که قصد آزار طرف مقابل را دارد.

• از زبان بدن برای ارتباط برقرار کردن استفاده کنید.

از زبان بدن خود استفاده کنید. میتوانید برای تایید حرف های طرف مقابل سرتان را تکان بدهید یا هنگامی که فرد کنارتان نشسته باشد کمی بدن خود و سرتان را متمایل به او نشان دهید. هنگامی که حرف های جالب و خنده دار میگوید یا داستانی غم انگیز برایتان تعریف میکند، میتوانید با حالت های مختلف صورتتان واکنش نشان دهید و این کار شما باعث میشود تا فرد احساس کند که شما به حرف هایش گوش میدهید و احساس همدلی با او را دارید.

مقاله مرتبط : زبان بدن چیست؟

• به صورت کلامی در میان سخنان فرد نظر بدهید.

احتمالا این اتفاق برای شما نیز پیش آمده است که هنگام صحبت کردن با کسی، احساس کنید که فرد مقابل هیچ توجهی به سخنان شما نشان نمیدهد. این نکته بسیار مهم است که هنگامی که به حرف های کسی گوش میدهید حتما به صورت کلامی نظر بدهید یا حرف هایشان را تایید کنید تا فرد با شوق و ذوق به سخنان خود ادامه دهد. البته لزومی ندارد که سخنان مخاطب را تایید یا رد کنید و هدف اصلی مشارکت و تعامل شما در صحبت کردن فرد مورد نظر است.

مزایای گوش دادن فعال

• روابط بهتر (افزایش همدلی) :

گوش دادن فعال به شما کمک میکند تا بتوانید فرد مقابل خود را درک کرده و با او همدلی کنید. برای مثال زمانی که احساس میکنید یکی از دوستان و آشنایان نیاز به صحبت کردن دارد میتوانید با آن ها ارتباط برقرار کرده و با گوش دادن به حرف هایشان کمی از درد و ناراحتی آنها را از دوش شان بردارید.

• محیط کاربهتر :

میتوانید در محیطی که قرار دارید با کمک گوش دادن فعال راه حل هایی را برای مشکلات به وجود آمده پیدا کنید. احترام اطرافیان را به دست بیاورید. تعامل بیشتر و بهتری با همکاران خود داشته و در نتیجه تمامی اینها از محیط کاری خود لذت ببرید.

• موقعیت های اجتماعی بهتر :

با کمک گوش دادن فعال میتوانید در اجتماع با افراد جدیدی آشنا شده و روابط دوستانه ایجاد کنید. زمانیکه شما به صورت بسیار دقیق به سخنان دیگران گوش میدهید و با زبان بدن خود واکنش نشان میدهید و حتی با آن ها هم دردی میکنید آنها نیز بیشتر تمایل پیدا میکنند تا با شما صحبت کنند و احتمال اینکه دوستانی که به سبک فکری شما نزدیک هستند را پیدا کنید، افزایش می یابد.

حرف آخر

برقراری ارتباط در زندگی روزمره از امور مهم و حیاتی بشر است و یکی از مهمترین راه های برقراری ارتباط گوش دادن و در اصل گوش دادن فعال است. گوش دادن فعال مزیت های فراوانی داشته و در زندگی اجتماعی به افراد کمک میکند تا کیفیت و استاندارد زندگی خود را ارتقا دهند. بنابر آنچه در طول مقاله بیان شد بهتر است با بهره گیری تکنیک های کمک کننده و تمرین های مرتبط، این مهارت ضروری را در خود ایجاد کنیم. تیم آلفا کوچ نیز در این مسیر همراه شما است و میتوانید با بهره گیری از خدماتی همچون جلسات کوچینگ، وبینار و نیز دوره های آموزشی این مهارت را در خود ایجاد کرده و یا توسعه دهید.