خلاقیت و نوآوری در سازمان

فهرست مطالب

قبل از شروع بحث پیرامون خلاقیت و نوآوری در سازمان، ابتدا به توضیح مختصری درباره ی هر کدام از موارد خلاقیت و نوآوری میپردازیم:

خلاقیت چیست؟

میتوانیم خلاقیت را به عنوان توانایی تولید ایده های متفاوت برای بهبود و اثر بخشی عملکرد یک سیستم توصیف کنیم. خلاقیت را میتوان از جنبه های متفاوت اعم از فرایند های موجود در سازمان و همینطور افراد نیز بررسی کرد. منظور از فرایند، همان برنامه ریزی هدفمند در سازمان است که با کمک آن میتوان راه حل های مناسب را برای برطرف کردن مشکلات سازمان پیدا کرد. منظور از افراد هم در سازمان همان کسانی هستند که بصورت فعال در سازمان نقش دارند و راه حل ها را  برای مشکلات احتمالی آنها تعیین میکنند.

نوآوری چیست؟

اساسا نوآوری به مجموعه ای از فرایند ها گفته میشود که برای کارآفرینی لازم است. نوآوری معمولا یک فرایند خلاقانه است که معمولا باید به منابع خارج از مجموعه هم دقت داشته باشد. افرادی که در نوآوری موفق هستند میتوانند از دو طرف مغز خود استفاده کنند. این افراد با توجه به توانایی  متمایز کننده ای که دارند، میتوانند منابع تولید ثروت جدید را فراهم کنند. افراد نوآور همیشه به هر قسمت از سازمان دقت میکنند و بنا به نیاز های موجود در سازمان فرصت هایی را به وجود می آورند. افرادی که از نوآوری بالایی برخوردارند به همراه کارمندان بالقوه، محصولات مجموعه را بررسی میکنند تا بتوانند نیاز های سازمان خود را برآورده سازند.

چگونه میتوان مشکلات موجود در سازمان را برطرف کرد؟

هنگامی که در سازمان یا مجموعه، مشکلی به وجود می آید معمولا مدیران و کارکنان واکنش هایی همانند دلهره و نگرانی از خود نشان میدهند. اغلب کارکنان خواستار حل خود به خود مشکل هستند و احساس میکنند که باید مشکل به وجود آمده را گردن دیگر اعضای سازمان بیندازند یا سریعا راه حلی برای مشکل خود بیابند. معمولا زمانی که مشکلی در سازمان به وجود می آید افراد باید با خونسردی برای حل کردن مشکلات تلاش کنند و اگر رفتار هایی همانند رفتار های گفته شده از خود نشان دهند باعث بروز مشکلات دیگر در سازمان نیز میشود. حال سوال این است که در مواقع بروز مشکل در سازمان چه کنیم؟

مشکلات را شناسایی کنید.

در مرحله اول قبل از اینکه بخواهید مشکل مجموعه خود را حل کنید باید تمامی راهکارهای مناسب را برای حل مشکل بررسی کرده و در نظر داشته باشید که این امکان وجود دارد که افراد، متفاوت تر از یکدیگر فکر کنند و راه حل های متفاوتی را ارائه دهند. معمولا با این کار میتوانید بیشتر نظرات و دیدگاه های کارکنان را در یک قاب جمع کرده و مسیر حل مشکل را هموارتر سازید.

علاقه همه افراد را در نظر بگیرید.

در مرحله دوم که بسیار مهم تر از بقیه مراحل است مدیران باید به این نکته حتما توجه کنند. راه حلی که برای برطرف کردن مشکلات مجموعه ارائه میشوند باید از نظر تمامی افراد آن مجموعه بررسی شود. طوری که همه ی افراد در مورد نتیجه کار راضی باشند. همینطور بهتر است مدیران بدون پیش داوری و جبهه گرفتن به سایر کارکنان مجموعه، به حرف تمامی افراد با دقت کامل گوش بدهند.

راهکارهای ممکن را فهرست کنید.

در مرحله سوم میتوانید به عنوان یک تیم خلاق، طوفان فکری (طوفان ذهنی) ایجاد کنید. تمامی راه حل های احتمالی را بنویسید و گرد هم بیاورید و سعی کنید بر روی تمامی راه حل های ارائه شده تسلط داشته باشید.

از میان گزینه‌ها یک یا چند مورد را انتخاب نمائید.

در مرحله چهارم، همیشه سعی کنید راه حل های موجود را با یکدیگر مقایسه کنید و سپس تصمیم گیری نهایی را انجام دهید. از تیم بپرسید که آیا میتوان با وجود چند راه حل، مشکل مجموعه را حل کرد؟

تمام توافقات را به طور دقیق ثبت و طبقه‌بندی کنید.

در مرحله پنجم با ذکر تمامی جزئیات، نکات مورد نیاز را دقیق تر یادداشت کرده و ثبت کنید.

بر سر احتمالات، نظارت‌ها و برآوردها به تفاهم برسید.

در مرحله ششم برای مواقعی که ممکن است شرایط توافق بین طرفین به هر دلیلی تغییر کند. قراردادی جداگانه مد نظر خود داشته باشید و قبل از عقد قرارداد نیز تمامی مفاد را به خوبی بررسی کنید و ببینید با شرایط ما تطابق لازم و کافی را دارد یا خیر.

اهمیت و ضرورت خلاقیت و نوآوری در سازمان

نظرات جدید عنصر نجات بخش همه ارگان ها و سازمان ها محسوب می شوند. ایده های جدید علاوه بر اینکه باعث تداوم پیشرفت و نوآوری در سازمان میشود بلکه میتوان گفت مانعی است در مقابل افول و سقوط سازمان. علی الخصوص امروزه باید شرایط متغیر جامعه کنونی را در نظر بگیریم و پاسخ هایی همراه با نوآوری در جواب به تمامی شرایط پیش آمده داشته باشیم. در غیر این صورت بجای پیشرفت مطلوب، از زندگی ایده ال و تمامی دلبستگی های خود فاصله خواهیم گرفت.

ویژگی های مهم افراد خلاق:

داشتن سلامت روان و سلامت ادراکی: داشتن ذهن خلاق با توانایی ایجاد ایده های متعدد و مفید در خلاقیت و نوآوری سازمان.

داشتن انعطاف در ادراک خود: رهایی از چارچوب ها و محدودیت های ذهنی.

نوآوری: داشتن توانایی لازم برای ارائه پیشنهادهای جدید.

توانایی توجه به چالش های ذهنی پیچیده: ساده گزین نبودن و پذیرش تمامی چالش های ذهنی پیچیده.

داشتن استقلال در ارائه نظرات : متفاوت بودن از سایرین از لحاظ ارائه اندیشه های مختلف.

مقاله مرتبط : کوچینگ سازمانی

محیط مناسب برای خلاقیت در سازمان به چه معناست؟

برای ترویج خلاقیت و نوآوری در یک سازمان، نیازمند یک محیط مستعد هستیم. چنین محیطی باید پذیرای تغییرات باشد. البته بعلت بالا بودن هزینه و دشواری در کنترل سازمان و امکان ایجاد هرج و مرج بین اعضای سازمان، مدیران سازمان عمدتا مخالف ایجاد این محیط های مستعد تغییر هستند. در ادامه چند مورد از ویژگی های محیط مناسب خلاقیت را آورده ایم:

پذیرش تغییرات از جانب همه ی اعضا سازمان

هر تغییری که در سازمان اعمال شود نیازمند همراهی تک تک اعضای سازمان است. اگر مدیران سازمانی تصمیمی در زمینه ایجاد تغییری اتخاذ میکنند باید حرکت به سوی تغییر از درون سازمان شکل بگیرید تا نهایتا بتواند مثمرثمر واقع شده و به هدف اصلی نایل گردد.

تشویق نظریه های جدید

مدیران و رهبران یک مجموعه همیشه باید در تعامل با یکدیگر باشند و از داشتن نگرش های جدید در خصوص خلاقیت و نوآوری سازمان استقبال کنند. هنگامی که در یک مجموعه بحث خلاقیت به میان می آید، مدیران و رهبران مجموعه باید با اشتیاق و علاقه مندی به سخنان دیگر افراد سازمان گوش بدهند و حتی در صورت متناقض بودن، از آن استقبال نمایند زیرا دلسرد کردن افراد موجب کاهش خلاقیت آنها میشود.

اجازه تعامل بیشتر

افراد مشغول به کار در سازمان همیشه باید این فرصت را داشته باشند که با اعضای دیگر سازمان تعامل کنند. منظور از داشتن چنین تعاملی مبادله اطلاعات مفید، جریان آزاد نظریه ها و دیدگاه های تازه در مورد مشکلات است.

تحمل شکست

منظور از تحمل شکست یعنی اینکه مدیران یک مجموعه این را میپذیرند که ممکن است نظریه هایی غیر ممکن و متفاوتی نیز وجود داشته باشند. همچنین این واقعیت را نیز قبول میکنند که احتمال شکست در ایده های جدید وجود دارد.

ایجاد اهداف روشن و آزادی جهت تحقق آنها

همانطور که قبلا نیز اشاره شد اعضای یک سازمان باید همواره برای ایجاد خلاقیت و نوآوری در سازمان دارای اهداف واضح باشند و امکانات لازم برای حصول آنها نیز در دسترشان قرار بگیرد.

تشویق و تحسین

همه ی افراد خلاق موجود در سازمان همانند سایر افراد مشغول به کار در سازمان نیازمند تشویق از سوی مدیران و رهبران مجموعه هستند. مدیران باید قدرت تشخیص این را داشته باشند که در مواقع لزوم پاداشی همانند اضافه حقوق را برای این افراد در نظر بگیرند.

راه های پرورش خلاقیت در سازمان چگونه است؟

معمولا خلاقیت و نوآوری در مجموعه شما زمانی عملی میشود که مدیران و رهبران، محیطی آرام و خلاقانه ایجاد کنند که در آن افراد بتوانند رشد کنند.

نکاتی برای مدیران و رهبران که میتوانند با به کار گیری آنها قدرت خلاقیت کارکنان خود را افزایش دهند:

• همیشه از کارکنان خود انتظار داشته باشید خلاق باشند.
• کارکنان خود را به گونه ای آموزش دهید که تحمل شکست را داشته باشند.
• تشویق کارکنان به کنجکاو بودن.
• مشکلات موجود در سازمان یا مجموعه را به عنوان چالش برای کارکنان خود تلقی کنید.
• میتوانید آموزش هایی را با عنوان آموزش خلاقیت برای کارکنان مجموعه خود ارائه دهید.
• همیشه حس امنیت را در میان کارمندان ایجاد کنید.
• همیشه برای افرادی که کار های خلاقانه انجام میدهند پاداشی در نظر داشته باشید.

خلاقیت و نوآوری سازمانی یکی از عواملی است که در هر کسب و کاری بسیار حائز اهمیت است. کارکنان خلاق با اجرای فعالیت‌های نوآورانه و عملی کردن ایده‌های جدید و متفاوت، در راستای تحقق یافتن اهداف سازمان تلاش می‌کنند. تیم آلفاکوچ به همراه کوچ های با تجربه خود میتواند با جلسات کوچینگ سازمانی شما را در این مسیر یاری کند.